Als leidinggevende is het lastig doordringen bij een potentieel burnouter.
Hoewel je je eigen situatie natuurlijk nooit 1-op-1 mag vergelijken met die van een ander – ieders situatie is uniek – helpt het me als coach/trainer wel dat ik ooit zelf een burnout heb gehad. Ik kan me het moment waarop de burnout zich openbaarde nog haarscherp herinneren. In overleg met mijn leidinggevende vroeg ze me (en keek me indringend aan) “Froukje, ik zie……, gaat het wel goed met je?” Toen knapte er iets van binnen.
Ik huilde. De tranen stroomden, enorm gênant. Ze liet me naar huis brengen, nadat ik een afspraak maakte met de huisarts. Die tranenkraan bleef open, voor mijn gevoel dagenlang…… Het was overduidelijk, ik was veel te ver gegaan.
Later vertelde mijn leidinggevende me dat ze zich schuldig voelde omdat ze mij dat zetje had gegeven. Hoewel ik dat begrijp was het een volledig overbodig schuldgevoel: ik had het helemaal zelf gedaan. Bovendien: had zij het niet gedaan dan wellicht de caissière bij de supermarkt of willekeurig wie dan ook die me de druppel gaf om de emmer te doen overlopen. Wat volgde was een rustperiode en daarna met begeleiding die ik kreeg aangereikt via mijn bedrijfsarts kon ik stappen zetten richting herstel en veranderwerk.
De gang naar een burnout is behoorlijk intensief en eenzaam. Laat het me uitleggen. Iedereen snapt dat je een burnout creëert door langdurig te hard aan de slag te zijn met zoals in mijn geval een combinatie werk, studie, privé en vrijwilligerstaken. Kern is altijd ‘teveel gas geven’ versus ‘te weinig remmen’. Ofwel de balans tussen inspanning en ontspanning is kwijt. Ik wist het wel maar zat klem in het ‘als-dan denken’: als ik eerst nou maar eens dit, dan….. Ik cirkel-redeneerde: Als ik nog even hard doorwerk dan heb ik tijd om te ontspannen. Maar dan was er allang weer een nieuwe ‘als-dan’. En dus ging ik ook op de zaterdagochtend naar kantoor want lekker rustig en kon ik ongestoord…… Op een gegeven moment werd deze tijdelijke modus een permanente manier van werken, zonder dat ik dat echt besefte. Met oogkleppen om ongestoord meters te maken. Met oordoppen om niet te horen wat mijn omgeving aan feedback gaf.
Het was knap van mijn leidinggevende dat ze zich niet liet afleiden door mijn harde werken. Dat is toch juist wat je wilt van een medewerker? Mijn leidinggevende herkende bij mij een aantal veranderingen: veel meer overwerken, bot reageren op collega’s (veranderingen in gedrag); afspraken vergeten, zaken verwarren (verstandelijke veranderingen); steeds verkouden, gejaagde ademhaling (lichamelijke symptomen); snel geïrriteerd zijn, cynisme (emotionele veranderingen). Zij realiseerde zich “zo ken ik haar niet, hier klopt iets niet”. Sterk staaltje people management! Achteraf bevatte ik pas hoe buitenproportioneel veel ik in die aanloop naar burnout allemaal heb weggewerkt. Mijn vier werkdagen werden na mijn uitval overgenomen door twee fulltimers.
Deze ervaringskennis gebruik ik in trainingen aan leidinggevenden: Waaraan herken je dat je medewerker richting een burnout hobbelt? Hoe kun je de medewerker zo benaderen dat je door die oogkleppen en oordoppen heen komt? Hoe ondersteun je zorg voor mens en organisatie met overtuigend ‘bewijsmateriaal’? Met name als preventiemedewerker zijn dit ook de issues waar je alert op wilt zijn. Want dat blijft soms een lastige: ik zie ik zie wat jij niet ziet….. Of op zijn Cruijfiaans: “Je gaat het pas zien als je het door hebt.”
© WerkWegen 2014
Nabrander: hmmm ik schrijf deze column op zaterdagochtend….. tijd voor bezinning? J
Froukje Smeding (WerkWegen) is werkcoach/trainer bij stress en burnout. Vanuit haar kennis (met als basis P&A) en (ervarings)deskundigheid heeft ze zich gespecialiseerd in 1-op-1 begeleiding bij stress en het trainen van leidinggevenden, P&O’ers en casemanagers. Inzet is voorkomen van uitval en/of het gerichter inzetten van begeleiding tijdens 1e spoor Poortwachter. Froukje is tevens lid van het actieve netwerk Stichting Begeleiden bij Burnout & Stress waarin leden zich voortdurend bijscholen en updaten.
Deze blog is geschreven voor en gepubliceerd op www.overpreventie.nl