Vaak is er bij cliënten een samenhang te zien tussen een loopbaanvraag en persoonlijke problemen. Recent kwam dit bij een aantal van mijn cliënten weer duidelijk naar voren.
Bij deze mensen was er, naast problemen op het werk, sprake van onzekerheid, een negatief zelfbeeld en onverwerkte rouw. En helaas resulteerden deze persoonlijke en werkgerelateerde problemen in een burnout.
“Ik werd me steeds bewuster dat het zo niet langer kon. Ik had een drukke baan en was als een bezetene bezig geweest met calorieën tellen. Ik was erg afgevallen en zat tegen een burnout aan. Ten einde raad ben ik hulp gaan zoeken. Eerst bij een psycholoog voor het eetprobleem en daarna bij een coach die mij heeft begeleid bij het vinden van een goede balans tussen werk en privéleven.
Zij heeft mij ook geleerd om op een andere manier naar het verleden te kijken. Dat hebben we gedaan in de vorm van een opstelling met poppetjes op tafel. Hierdoor zag ik ineens verbanden tussen gebeurtenissen uit het verleden en de moeite die ik had met het aangeven van grenzen. Daarna heb ik ook nog een familieopstelling in een groep gedaan. Hierdoor kreeg ik wederom nieuwe inzichten in de manier waarop ik verstrikt was geraakt met personen uit het verleden en het effect dat dit had op mijn overlevingsstrategieën. Een voorbeeld daarvan was het eetprobleem. Vanaf dat moment ben ik gaan oefenen met het beter aangeven van mijn grenzen. Ik kom nu veel beter voor mezelf op, ik spreek meer uit wat ik zelf wil en heb meer zelfvertrouwen en energie gekregen. Zodoende kan ik stap voor stap weer leuke dingen oppakken.”
De meeste mensen zijn opgegroeid in een systeem, een gezin. Daar leren we ons te verhouden tot de wereld om ons heen. Binnen zo’n gezinssituatie leven we in een bepaalde verbondenheid met elkaar. Vaak zijn we onszelf daar niet zo van bewust. We kunnen ons hierin vrij voelen, maar we kunnen ook verstrikt raken, soms door onbewuste belemmeringen. Later komen we steeds opnieuw in systemen terecht: schoolsystemen, werksystemen, je eigen gezin etc. Het kan voorkomen dat we problemen ervaren die we niet goed begrijpen, alsof ze op een onbewuste laag bestaan. We reageren dan in het heden alsof we nog steeds in ons vroegere gezinssysteem zitten, ook wel ‘het systeem van herkomst’ genoemd.
Aan de hand van systemisch werk, ofwel opstellingenwerk, kunnen patronen vanuit het verleden, bepaalde problemen of gedrag zichtbaar en helder worden. Ze worden -als het ware- ontvouwd. Opstellingenwerk heeft tot doel verborgen belemmeringen of verstrikkingen binnen een systeem, gezin of organisatie, zichtbaar en hanteerbaar te maken. Het biedt mogelijkheden om eigen thema’s op een ander niveau te leren kennen en daardoor nieuwe manieren te vinden om hiermee om te gaan.
Opstellingenwerk is enerzijds mogelijk op individuele basis, bijvoorbeeld in de vorm van een tafelopstelling met poppetjes of voorwerpen die ergens voor ‘staan’, of anderzijds in een groep. In het laatste geval nodigt de vraagsteller representanten uit voor zijn of haar opstelling om bepaalde personen of gebeurtenissen te representeren. De representanten kennen de situatie niet, maar voelen datgene wat er leeft/ leefde bij de betreffende persoon voor wie zij uitgenodigd worden zodra zij eenmaal voor die persoon ‘staan’. Representanten krijgen een plek in de ruimte en zowel de vraagsteller als zij ervaren wat die plek in het systeem met hen doet, spreken dit uit en worden vervolgens uitgenodigd om een andere positie in te nemen. Hierbij wordt benoemd wat er te zien en te voelen is, om de nieuwe positie te bevestigen. Zo verandert de dynamiek en kan het gehele systeem, en met name de vraagsteller zelf, gezonder functioneren.
De grondlegger van systemisch werk is Bert Hellinger. Een heel effectieve vorm van opstellingenwerk is de methode van dr. Franz Ruppert. In deze methode is het uitgangspunt dat ieder mens uit drie soorten delen bestaat: gezonde delen, overlevingsdelen en traumadelen. Nadat de vraagsteller zijn of haar thema heeft benoemd, begint de opstelling met het opstellen van ‘het verlangen’ van de vraagsteller. Dat zal meestal voortkomen uit een gezond deel. De meerwaarde van deze methode van opstellen is dat de nadruk blijft liggen op het thema dat de vraagsteller heeft ingebracht en wat hij/zij zèlf kan doen om de situatie te veranderen of te verbeteren. De opstelling die zich ontvouwt is een afspiegeling van datgene wat er zich op dat moment afspeelt bij de vraagsteller.
Deze opstellingen zijn verhelderend en werken meestal helend. Ze vormen een mooie stap op weg naar nieuwe perspectieven en een gezonde balans tussen werk en privé-leven.
Marian Leenders, Coach en Loopbaanadviseur
Leenders Loopbaancoaching